2009-06-02. Wojciech Jóźwiak. Cykl: Tarot

« Karty Papieżyca i Wisielec SPIS ↓ Cztery karty poza-enneagramowe »

Czytaj w Czytelni

Karty Cesarz i Umiarkowanie ! Do not copy for AI. Nie kopiować dla AI.

Karty IV. Cesarz i XIV. Umiarkowanie są drogami przemiany typu nr 4, ennegamowej Czwórki czyli Tragicznego Romantyka.

IV. Cesarz obrazuje przemianę Czwórki w komforcie, kiedy przechodzi na pozycję Jedynki - czyli:

IV. Cesarz = Cztery → Jeden

Karta IV. Cesarz należy (jako "komfortowa") do grupy tradycji, czyli jest drogą łagodną, zgodną z Tao typu nr Cztery.

XIV. Umiarkowanie obrazuje przemianę Czwórki w stresie, kiedy przechodzi na pozycję Dwójki - czyli:

XIV. Umiarkowanie = Cztery → Dwa

Karta XIV. Umiarkowanie, jako "stresowa", należy do grupy inicjacji, czyli jest przemianą pod przymusem, w ostateczności, i jednocześnie pokazuje typowe niebezpieczeństwo grożące typowi Tragiczny Romantyk.


cesarz.jpg

Karta IV. Cesarz

Karta tradycyjnie przedstawia władcę, który siedzi na tronie. W starych Tarotach Marsylskich mężczyzna ów nie tyle siedzi na tronie, co się oń tyłem opiera, ponieważ jednocześnie stoi na jednej nodze, drugą mając podniesioną i skrzyżowaną na tamtej. W ręce ma berło, na głowie kołpak, u tronu herbową tarczę z orłem. Patrzy na wprost, a widoczny jest z profilu.

Komentatorzy (np. Alfred Douglas) dopatrują się pancerza, zbroi, którą ma nosić Cesarz, jednak wyraźnie zbroja zaznaczona jest chyba dopiero u Waite'a (Rider-Waite Tarot).

Przeważnie przyjmuje się znaczenia takie, iż karta ta przedstawia silnego władcę, który w swojej osobie ucieleśnia całość i potęgę wielkiego państwa i niezłomność jego mocarstwowego ducha. Zbroja symbolizuje siłę persony, czyli (wg. koncepcji archetypów Junga) zewnętrznej formalnej maski, którą ów władca okazuje światu i z której wyłącznie jest znany ludziom. Cesarz przedstawia więc zintegrowanie zasad, skupiających jego państwo w twardą, obiektywnie istniejącą całość.

Pozytywne cechy tej postaci, to siła, pewność, trwałość, niezłomność, niewzruszoność, tradycja, odwaga, bycie oparciem dla innych.

Negatywne cechy: twardy charakter, bezwzględność, chłód, dogmatyzm, rygor.


umiark.jpg

Karta XIV. Umiarkowanie

Umiarkowanie, po łacinie temperantia, po grecku sophrosyne, to cnota oznaczająca trzymanie się właściwej miary, umiar i panowanie nad sobą, nad własną naturą. Alegorią tej cnoty była postać kobiety mieszającej wodę z winem. W Tarocie Marsylskim dodano jej skrzydła, czyniąc z niej anioła. Waite narysował ją stojącą jedną stopą w wodzie, drugą na brzegu - wzorem pewnego anioła z Objawienia Janowego (Apokalipsy).

Ponieważ karta ta stoi w szeregu między XIII. Śmiercią a XV. Diabłem, dopatrywano się w niej psychopomposa-przewodnika zmarłych; jednak to poboczny wątek. Przelewanie płynu z naczynia do naczynia kojarzono niekiedy z podobnym przelewaniem z "naczynia" męskiego do żeńskiego, czyli ze stosunkiem płciowym - wątek ten, zdecydowanie "mniejszościowy", pojawia się w niektórych, ale rzadkich taliach. Crowley zmienił nazwę tej karty na "Sztuka" - Art. Tu trzymać się będziemy klasycznej interpretacji tej karty jako alegorii umiaru i panowania nad sobą. Oczywiście, wynikiem tej pracy nad sobą może być dzieło sztuki, a karta może przedstawiać drogę artysty.

Anielskie skrzydła tej postaci można rozumieć podobnie jak strzałę Amora w VI. Kochankach lub jak piorun w XVI. Wieży - jako symbol czynnika "z góry", poza-ludzkiego natchnienia, które umożliwia pracę, niewykonalną bez tego.


Enneagramowa Czwórka czyli Tragiczny Romantyk

Helen Palmer po angielsku nazwała ten typ Tragic-Romantic, zapewne dlatego, że samo słowo romantic po angielsku zbyt natrętnie znaczy mniej więcej tyle, co erotyczno-seksualny; po polsku nie mamy tego skojarzenia. Jest to jeden trzech typów wstydowych, tzn. tych, dla których główną, wyznaczająca je emocją jest wstyd czyli poczucie mniejszej wartości.

To poczucie mniejszej wartości 2-Dawcy każe wkupiać się w łaski innych wspierając ich i dając im coś (aby w zamian dostać coś od nich). To samo poczucie, 3-Wykonawcy każe stawać do zawodów, w których można zasłużyć na wysoką ocenę lub wygrać. 4-Tragik-Romantyk cierpiąc swój wstyd-niedowartościowanie, czyni co innego: odrzuca, neguje i kontestuje zastany porządek, w którym nie znajduje dla siebie miejsca ani uznania. Nie tyle jednak walczy, co odsuwa się na ubocze. Dlatego ludzie z tego typu lgną do mniejszości i elit: czują się kimś rzadkim: wybrańcami lub naznaczeńcami, jeśli nie wyrzutkami. Albo jednym i drugim zarazem.(*) Chętnie utożsamiają się z bohemą lub półświatkiem. Wprowadziwszy się poza krąg tego, co uznane i "normalne", oficjalne i mieszczańskie (tam, gdzie królują filistrzy-Trójki), stają na skraju tego co normalne, uznane, dopuszczalne. Dlatego charakterystyczne dla Czwórek jest ich zamiłowanie do skrajnych postaw i skrajnych emocji, a także skrajnych zjawisk w ludzkich życiu, jak śmierć i jej zagrożenie, samobójstwo, seks, tajne sprzysiężenia, zdrada. Literackimi archetypami Czwórki są: Carmen uwodzicielka, która ginie z ręki zdradzonego kochanka, tragiczni kochankowie Romeo i Julia, albo postać desperado, pirata-wygnańca, wznawiana w powieściach i filmach, w którą niedawno wcielił się John Depp.


IV. Cesarz jako łagodna-naturalna droga przemiany Czwórki

Zatwardziały Cesarz w tej roli symbolizuje znany fakt, iż buntownicy (którymi są Czwórki) zaczynają swoją karierę od zanegowania zastanych wartości, ale w końcu, jeśli w swoim buncie są wystarczająco wytrwali, stopniowo stają się klasykami! Tak działo się, typowo, z rewolucjonistami, którzy zrazu szli drogą romantycznego buntu w imię szlachetnych wartości: walki z uciskiem i zakłamaniem, ale szybko sztywnieli w tyranów lub ich tępych urzędasów. Tu typowi są kubańscy Fidel Castro i Ernest Guevara, lub libijski Muammar Kadafi. Taki był los buntowników sztuki, którzy najpierw odcinali się od establishmentu tworząc Salony Niezależnych - ale następnie sami stawali się klasykami i przedmiotem uwielbienia kolejnych snobów, w końcu lądowali jako bogaci rzemieślnicy trzepiący taśmowo swoje wyroby (jak Pablo Picasso lub Salvador Dali) lub nie byli w stanie fizycznie przejeść swych honorariów, jak Andy Warhol, który gromadził był stosy nieotwartych paczek ze sklepów.

Karta IV. Cesarz przedstawia drogę od Czwórki Tragicznego Romantyka do Jedynki Perfekcjonisty, czyli proces w którym to, co było buntem i oznaką odmieńca, staje się kanonem, zasadą, czymś branym przez społeczeństwo, a w końcu - dogmatem. Pamiętamy, że sztywny ("jedynie słuszny") świat Jedynek oparty jest właśnie na zbiorze dogmatów!

Tu wyjaśnia się zagadka, dlaczego ta karta, na pierwszy rzut oka groźna i saturnowa, należy do kart łagodnych i obrazuje enneagramową przemianę-w-komforcie. Komfort polega tu na naturalnej ewolucji, która dla typu Cztery jest właśnie taka, jak wyżej.


XIV. Umiarkowanie jako stresowa lub inicjacyjna droga przemiany Czwórki

Czwórki są największymi indywidualistami wśród typów enneagramu. Ich zasada brzmi: "nie chcę zakładać maski - chcę i muszę być sobą!" To "bycie sobą" czyli autentyczność jest najdroższą wartością Czwórek i w jej imię buntują się przeciw "zakłamaniu", "szarzyźnie" i "przeciętności" jakie znajdują w świecie. Kulturę, wychowanie, dyscyplinę i podporządkowanie się społecznym normom Czwórki postrzegają jako chytre narzędzia ucisku, odbierające im ich drogocenną autentyczność.

Dodam, że pod tym względem Czwórki podobne są do Ósemek (Szefów, "Twardzieli"). Dla obu najważniejsze jest ich "ja". Różnią się tym, że Ósemkę cieszy jej "ja" dlatego, że jest silne, jest źródłem jej siły. Czwórkę za to cieszy jej "ja", ponieważ jest sobą - jest autentyczne.

Tymczasem droga Umiarkowania polega na tym, żeby pozbyć się swojego "ja" - żeby je przekroczyć. Postać Umiarkowania, owa niewiasta lub anioł mieszający wodę (to co ogólne) z winem (to, co indywidualne), w dodatku mieszający w proporcjach, które nie są indywidualną fantazją ani kaprysem Czwórki (a Czwórki są najbardziej kapryśnym z typów!) - symbolizuje pracę nad sobą, a więc powściągnięcie własnego kapryśnego "ja".

Umiarkowanie-temperantia-sophrosyne jest w istocie tym samym, czego istotę wyraził Patańdżali słowami: "jogaś ćitta-vrtti nirodhah": "joga, jest to powściągnięcie zawirowań (kaprysów, niepokojów) umysłu". Jest to joga.

Uwalnianie się do "zawirowań na umyśle" musi dla Czwórki być gwałtem na jej kapryśnie-indywidualistycznej istocie!

Jednocześnie karta XIV. Umiarkowanie przedstawia drogę artysty (a artystyczne wyrażanie się przez twórczość jest tak drogie Czwórce!) - który swoje wewnętrzne treści i pasje (czyli także: cierpienia) sublimuje w dzieła sztuki, ujmując je w normę, proporcję i dyscyplinę. (Podobny zapis zawiera znak Wagi, który łączy artystyczną pasję - Wenus - z chłodem normy i dyscypliny - Saturn, współwładca Wagi.)

Przejście do Dwójki-Dawcy, które tu się realizuje, ma taki sens, że twórca rozdaje coś w darze innym: to, co stworzył, ale w tym jest przecież część jego "ja", część siebie. (Jest w tym ofiara - którą tak przejęte są Dwójki.)


Znaczenia kart, które stąd wynikają:

IV. Cesarz

Za sobą masz fazę buntu, negacji i oswobadzania się. Także, przy tym, stworzyłeś/aś swoje JA. Idziesz w kierunku wypracowania norm i zasad, twoje życie staje się "klasyką", przywiązujesz się do swoich dogmatów... Co ma swoje dobre i złe strony...

XIV. Umiarkowanie

Karta pracy nad sobą. Poddajesz się dyscyplinie, zasadom, które uznajesz za wyższe, ważniejsze, od swoich indywidualnych fanaberii. Dosłownie może ta karta oznaczać konkretną drogę postępowania opartą na dyscyplinie, jak ćwiczenie jogi lub pokrewnych "sztuk" - zen, tai-chi. Ogólnie oznacza przejście od samowolnego indywidualizmu do podania się rygorom określonej Drogi.


Wojciech Jóźwiak

2 czerwca 09





* W Biblii kimś takim był Kain. Porównaj powieść Hermana Hessego "Demian",w której rozważany jest wątek Kainowego naznaczenia, piętna.

2009-06-02. Wojciech Jóźwiak. Cykl: Tarot

« Karty Papieżyca i Wisielec SPIS ↓ Cztery karty poza-enneagramowe »

Do not feed AI...
Don't copy for AI. Don't feed the AI.
This document may not be used to teach (train or feed) Artificial Intelligence systems nor may it be copied for this purpose. (C) All rights reserved by the Author, Wojciech Jóźwiak.

Nie kopiować dla AI. Nie karm AI.
Ten dokument nie może być użyty do uczenia (trenowania, karmienia) systemów Sztucznej Inteligencji (SI, AI) ani nie może być kopiowany w tym celu. (C) Wszystkie prawa zastrzeżone przez Autora, którym jest Wojciech Jóźwiak.