2009-12-11. Wojciech Jóźwiak. Cykl: Tarot

Czytaj w Czytelni

Wielkie Arkana Tarota a Enneagram ! Do not copy for AI. Nie kopiować dla AI.

Wielkie Arkana są prawdziwym sercem Tarota. Bez tych 22 kart, lub gdyby je zamienić na inne, Tarot przestałby być Tarotem. Z drugiej strony, karty te sprawiają pewien kłopot: brakuje w nich porządku. Trudno dopatrzyć się w nich jakiejś jednej porządkującej je zasady. Nie widać wspólnego źródła, z którego wypływałyby ich znaczenia. Są jak pierwiastki chemiczne przed Mendelejewem: nieustawione w jedną logiczną tablicę. Oczywiście, prób ich porządkowania i wynajdywania dla nich wspólnej zasady było wiele; najbardziej znane z nich to ułożenie tych kart w koło niby znaki zodiaku lub w podwójne koło-ósemkę; albo przypisanie ich do dróg łączących sefiry (sefirot) w Kabalistycznym Drzewie Życia. Krzysztof Wirpsza odkrył ciekawy porządek, który polega na prostym skojarzeniu kart i punktów (typów) enneagramu. Porządek ten przedstawia tabela:

Enneagram był opisywany i przedstawiany wielokrotnie, także po polsku i w Tarace. Tutaj szybko przypomnę, że jest to system dziewięciu typów (zwanych także punktami), które zwykle są odczytywane jako ludzkie typy psychologiczne, ale w szerszym sensie oznaczają pewne bardzo ogólne kategorie symboliczne, podobnie jak są nimi znaki zodiaku lub planety w astrologii, czy liczby w numerologii. (Ważna uwaga: Enneagram nie ma nic wspólnego z numerologią!) Nazwy typów enneagramu wymienione są w powyższej tabeli; wspomnę, że typ nr 4 częściej nazywany jest "Tragicznym Romantykiem", typ zaś nr 6 - "Adwokatem Diabła". Różnych wariantów nazw typów jest wiele; np. Krzysztof Wirpsza kiedyś zaproponował następujące: 1: Zuch, 2: Pieszczoch, 3: Gwiazdor, 4: Maruda, 5: Mądrala, 6: Czarnowidz, 7: Lekkoduch, 8: Skurczybyk, 9: Gapa.

Typy enneagramu dzielą się na trojki, w każdej trójce dominująca jest jedna z trzech negatywnych emocji: Gniew, Lęk, Wstyd (lub: Niedowartościowanie). Jest tak, jakby do obsługi każdej z tych trzech emocji zostały wynalezione po trzy typy enneagramu. Są to:

dla Gniewu: 8-Szef, 9-Mediator, 1-Perfekcjonista
dla Lęku: 5-Obserwator, 6-Niedowiarek, 7-Epikurejczyk
dla Wstydu/Niedowartościowania: 2-Dawca, 3-Wykonawca, 4-Romantyk.

Pewien typ enneagramu pod wpływem stresu lub (przeciwnie) komfortu, przechodzi w inny typ, tzn. zmienia się tak, że zaczyna wykazywać właściwości tamtego typu. Np. Dwójka-Dawca (istota, która wychodzi naprzeciw innym, czyni im dobrze, cala jest nastawiona na "ty") pod wpływem komfortu "rzuca się" z pomocą i miłością na tych, którzy są niedowartościowani, odrzuceni i pokrzywdzeni (coś jak nowoczesne ruchy lewicowe!), przez co upodabnia się do Czwórki-Romantyka, miłośnika tajemnych stowarzyszeń. Inaczej w stresie: tam Dwójka-Dawca zmuszona jest poświęcić się, ofiarować siebie, przez co przechodzi na pozycję walecznej Ósemki-Szefa. W skrócie powiada się, że Dwójka w komforcie przechodzi w Czwórkę, a w stresie w Ósemkę. Każdy z typów enneagramu ma swój stresowy i komfortowy odpowiednik. Który to punkt, wyczytasz z powyższej tabeli i z rysunku.

Rysunek: Enneagram i jego 9 typów. Strzałki oznaczają przejścia w stresie. Przejścia w komforcie są skierowane przeciwnie, "po prąd" tych strzałek.

Przejścia miedzy typami (ich przemiany) w stresie powiązać można z inicjacjami. Stres, życiowe trudności, nadzwyczajna i zagrażająca sytuacja jest okolicznością, która wymusza inicjację. Przeciwnie, przejścia w komforcie przedstawiają "gładki", bezstresowy, naturalny rozwój danego typu.

Pomysł Wirpszy polega na tym, że każdemu przejściu od jednego typu do drugiego, w stresie bądź w komforcie, przyporządkowuje się jedną kartę Wielkich Arkanów. Zasadę, jak to się czyni, wyczytasz z tabeli.

Typów enneagramu jest dziewięć, przejść między nimi jest 18. Tyle też kart Tarota zostaje wykorzystanych w niniejszym schemacie. Pozostają cztery (18+4=22), które układam w osobny, "pozaenneagramowy" schemat. Są to karty: 0.Głupiec, X.Koło Fortuny, XX.Sąd Ostateczny, który wole nazywać Odrodzeniem, XXI.Świat.

Enneagramowy typ nr 1: Jedynka - Perfekcjonista

Jedynka jest typem "gniewnym" - jej główną emocją jest gniew, który u niej jednak nie jest wyrażany wprost, tylko przemienia się w zamiłowanie do jedynie słusznego porządku, który Jedynki uporczywie podtrzymują, konserwują, przywracają i napominają naruszających ten porządek. Gniew objawia się u nich jako uraza, kierowana ku tym, którzy porządkowi zagrażają lub go nie pojmują. Jedynki instynktownie wiedzą, co one i wszyscy powinni czynić, dzięki czemu mają pozytywne nastawienie: "ma być tak a tak" - i same tak czynią. Dlatego nazywają się perfekcjonistami.

Karty enneagramowej Jedynki - Perfekcjonisty

W komforcie Jedynka, zwykle ciężko pracująca i trzymająca się swoich surowych zasad, pozwala sobie na kontrolowany luz, towarzyszący "dobrej zabawie" lub swobodnemu tworzeniu rzeczy niezupełnie koniecznych, np. dzieł sztuki. W ten sposób przechodzi na pozycje Siódemki-Epikurejczyka. Ideę tę trafnie oddał polski poeta-Jedynka, Jan Kochanowski, pisząc: "Miło szaleć, kiedy czas po temu". To łagodne enneagramowe przejście ilustruje karta I.Magik:

I. Magik

Znaczenie w sensie Enneagramu: Jest czas na zawieszenie dotychczasowego porządku i dyscypliny. Jest czas na zabawę, rozrywkę, nie-powagę. Także jest czas na wypuszczenie, wyzwolenie twoich twórczych - i artystycznych! - talentów, mocy i możliwości. Na snucie planów, bez troski o ich natychmiastowa realność. Świat oto stal się trochę zaczarowany.

W stresie Jedynka popada w histerię. Upada ład, który był dla niej jedynym oparciem. Trzeba iść na "wojnę" z nieznanym. Jedynka zmienia się w Czwórkę-Romantyka ("Tragicznego Romantyka") idącego na barykady, a w Tarocie ilustruje to karta Moc:

XI. Moc

Przemożne wydarzenia czynią, że twój dotychczasowy uporządkowany świat psuje się lub upada. Pojawia się w nim nieznane, obce, dzikie. Twoje dobrze sprawdzone zasady nie wystarczają. Pojawia się wróg, ale karta radzi rozpoznać w tym wrogu pewien nieznany i nieoswojony aspekt ciebie, czyli twojego własnego bytu i osoby. Z takim "wrogiem" nie możesz walczyć, należy za to rozpoznać go i łagodnie i metodycznie obłaskawić i poskromić.

Enneagramowy typ nr 2: Dwójka - Dawca

Dawca jest typem "wstydowym" - mianowicie realizuje w sobie jeden z trzech sposobów przezwyciężenia nieznośnego niedowartościowania, czyli bycia małym i nikim. Sposób ten w jej wykonaniu polega na śmiałym wychodzeniu naprzeciw i oferowaniu swoich przysług - z oczekiwaniem, że obdarowany odwdzięczy się, windując Dwójkę w upragnioną górę. Dwójka więc, powtarzając "tylko ty, tylko dla ciebie..." - naprawdę dba o własny interes. Co nie przeszkadza, że większość przedstawicieli tego typu czyni tak całkiem szczerze! Swoje starania Dwójki chętniej kierują ku osobom stojącym wysoko w hierarchii. Chcą skrócić sobie społeczna kolejkę czekania na dowartościowanie - w ten sposób, że wchodzą w osobiste związki z tymi, którzy są na górze.

Karty enneagramowej Dwójki - Dawcy

W komforcie Dwójki posiadany nadmiar dóbr i dobrych uczuć kierują ku pominiętym i odrzuconym, nie bez zadbania o własną korzyść, ponieważ z tych biednych i słabych, gdy ich wzmocnią, uczynią sobie swoją "gwardię przyboczną". W wyniku przechodzą na pozycję 4-Romantyka. Ilustruje to karta 2. Papieżyca, będąca obrazem romantycznego awansu osoby słabej i pomijanej: awansu kobiety na stanowisko papieża.

II. Papieżyca

Znaczenie w sensie Enneagramu: Twoje zadanie to wczucie się w sytuację kogoś "mniejszego", pokrzywdzonego lub pominiętego. Ale żeby temu komuś pomóc, zmienisz swój sposób patrzenia na sprawy, przestaniesz się solidaryzować z tymi, którzy są "na górze", z wygrywającymi - którzy dotąd, twoim zdaniem, mieli rację. Karta oznacza zmianę postawy i przejście na stronę jakiejś prześladowanej lub niedocenianej mniejszości.

W stresie Dwójka idzie drogą ofiary, "na stos rzuca swój życia los". W ten sposób przechodzi na pozycję nieubłaganego wojownika czyli Ósemki-Szefa. Ilustruje ten proces karta XII.Wisielec. Porównajmy to z inicjacją Odyna, boga nordyckich wojowników, który zawiesił się na kosmicznym drzewie-jesionie.

XII. Wisielec

Twoja droga, to skupienie w sobie mocy - trochę tak jak działo się to w przypadku mitycznych bohaterów, którzy poświęcali się w ofierze. Zadanie to jest trudne, ponieważ musisz narazić na szwank rzeczy, które dotąd były dla ciebie drogie, wygodne lub oczywiste. W perspektywie masz sięgnięcie po "moce" czyli możliwości przewyższające to, co dotychczas. Za to wchodzisz w obszar, gdzie działasz i trudzisz się sam, pod nikogo się nie podłączysz i wybierasz życie trudniejsze niż dotąd.

Enneagramowy typ nr 3: Trójka - Wykonawca

Trójka - Wykonawca lub Gwiazdor, ang. Performer, czyli ten, który występuje na scenie - to kolejny typ "wstydowy". Swoje nieznośne niedowartościowanie przezwycięża tak, iż chętnie staje do współzawodnictwa, do konkursów i rywalizacji; stara się być pierwszy, wygrać zawody - czyli okazać się dobrym w rankingach przyjętych w danym społeczeństwie. Trójka jak widać nie buntuje się, przeciwnie, akceptuje zastany porządek, za to stara się dzięki własnym zasługom wyjść na jego czoło, dostać się czołówki. Trójki instynktownie wyczuwają, w które "gry" warto się angażować, bo to się opłaca. I przeciwnie, ignorują wszystko, z czego nie ma wymiernego pożytku.

Karty enneagramowej Trójki - Wykonawcy

Komfort Trójek polega na tym, że wygrały, zajęły pierwsze miejsce w konkurencjach, zdobyły to co było zdobycia i znalazły się "na górnej półce". Dopiero z tej pozycji mogą zacząć pomagać potrzebującym i skonfrontować się z lękiem, który kryje się w oczach tamtych. Wykonują więc przejście do tego typu enneagramu, który najsilniej oparty jest na lęku: tym typem jest 6-Niedowiarek, zwany częściej Adwokatem Diabła. Proces ten ilustruje karta III.Cesarzowa.

III. Cesarzowa

Sens wg Enneagramu: - Oto twoje osobiste (konieczne, materialne, społeczne...) potrzeby są zaspokojone i zabezpieczone, pora więc zrobić coś dla tych, którym gorzej się wiedzie, którzy potrzebują chociaż ułamka twojej mocy, której, gdy im dasz, to tobie nie ubędzie. Przy tym gdzieś w dali jest perspektywa konfrontacji z tym, co nieznane i nieoswojone.

Stres dla Trójki to utrata dorobku i regres do pozycji kogoś słabego i lekceważonego. W enneagramie odpowiada to przejściu do punktu 9-Mediator. W Tarocie przedstawia to karta Śmierć.

XIII. Śmierć

Oto jesteś w sytuacji kogoś, kto uzależnił się od sukcesu, od mierzalnych wyników i społecznego uznania (wyjściowy typ 3) - i teraz grozi ci, i idzie na ciebie przegrana - i w jej skutku psychiczna dezintegracja, stanie się "nikim", rozpad.

Enneagramowy typ nr 4: Czwórka - Romantyk

Czwórki czują się inne niż wszyscy, nie z tego świata, ale także z powodu swojej inności niekochane i odrzucone. Romantyk to typ "wstydowy", cierpiący więc na nieusuwalne niedowartościowanie. Ze swoim niedowartościowaniem radzi sobie tak, że neguje i odrzuca wysoką pozycje społeczną i samą ideę starań o nią - brzydzi się wyścigiem szczurów. Solidaryzuje się z odrzuconymi, żyjącymi na marginesie, jak i z tymi, którzy z urodzenia są tak wysoko, że nie muszą o nic zabiegać. Bliskie są mu wszelkie elity, zarówno wysokie, jak arystokracje, jak i te niskie, jak mafie. Uważa, że ogólne zasady i reguły - prawne, moralne, estetyczne - jego nie dotyczą. Idealnym domem dla niego jest artystyczna bohema, żyjąca zarazem "wysoko" jak i "nisko".

Karty enneagramowej Czwórki - Romantyka

Komfortowa sytuacja Romantyka jest taka, że na swoim uboczu, wygnaniu lub w elicie, stworzył nowe, własne i oryginalne wartości, których teraz musi strzec, podtrzymywać je i konserwować. Przechodzi więc na pozycje Jedynki-Perfekcjonisty. Wyraża to karta nr 4, Cesarz.

IV. Cesarz

Znaczenie wynikające z enneagramu: Za sobą masz fazę buntu, negacji, walki o wolność i oswobadzania się. Stworzyłeś nowe wartości, a przy tym stworzyłeś/aś swoje JA. Idziesz w kierunku wypracowania norm i zasad, a twoje dzieło staje się "klasyką". Przywiązujesz się do swoich dogmatów... Masz potrzebę chronić te wartości, zasady i dogmaty.

Stres zmusza Czwórki do przekroczenia i zanegowania ich głównej świętości, mianowicie przekonania o własnej wyjątkowości - że są jedyne w swoim rodzaju, najważniejsze i nieporównywalne z nikim, a ogólne zasady ich nie dotyczą. Rozwój w stresie idzie właśnie drogą przymuszenia się i wdrożenia do pewnych ogólnych zasad. Zmienia się przy tym ich orientacja z egoistycznej na altruistyczną - jest to przejście do typu 2-Dawca. W Tarocie symbolizuje to postać wytrwale mieszająca składniki, widoczna na karcie XIV.Umiarkowanie.

XIV. Umiarkowanie

Jest to karta pracy nad sobą. Poddajesz się dyscyplinie, zasadom, które uznajesz za wyższe, ważniejsze, od swoich indywidualnych fanaberii. Dosłownie może ta karta oznaczać konkretną drogę postępowania opartą na dyscyplinie, jak ćwiczenie jogi lub pokrewnych "sztuk" - Zen, Tai-chi. Ogólnie oznacza przejście od samowolnego indywidualizmu (charakterystycznego dla Czwórek) do podania się rygorom określonej Drogi.

Enneagramowy typ nr 5: Piątka - Obserwator

Piątka jest typem lękowym, który ze swoim lękiem radzi sobie tak, że się wycofuje na pozycję oddalonego obserwatora. Zarazem wycofuje się z tego, co może boleć i osobiście dotykać, a więc ze strefy emocji. Obserwatorzy chronią się tak, że znieczulają się i wybierają postawę "chłodnego oka", mózgowca, który widzi, analizuje i porządkuje w naukowe schematy, i wszystko potrafi "logicznie i racjonalnie" wyjaśnić - ale emocjonalnie pozostaje nieporuszony.

Karty enneagramowej Piątki - Obserwatora

Komfort Piątki polega na tym, że w wyniku owocnego rozwoju nagromadziły w sobie wiedzę, a nawet szczególną mądrość i doświadczenie, dzięki któremu zyskują autorytet u ludzi i związany z nim posłuch, a może nawet przez to - władzę. Przechodzą tak do typu 8-Szef, a w Tarocie odpowiednią kartą jest V. Papież.

V. Papież

Sens karty wg Enneagramu: Czynisz postępy na drodze wykształcenia, zdobywania wiedzy i doświadczenia. Następny etap, to autorytet i władza. Ludzie zaczną cię słuchać - i słusznie, bo zasługujesz na to. Ale wystrzegaj się popaść w pychę.

Stres dla Piątki-mózgowca polega na tym, że wracają do niego, ożywają i grożą zdobyciem nad nim władzy wszystkie te "gorące" życiowe funkcje, sfery i emocje, które wyparł, chcąc pozostawać bezpiecznie niezaangażowanym. Przejście wiedzie do przyjemnego typu 7-Epikurejczyk, ale na drodze stoi groźna karta XV.Diabeł.

XV. Diabeł

Tłumione namiętności wracają do ciebie - w postaci tym bardziej dla ciebie angażującej, bo niechcianej, nieoswojonej (niezintegrowanej) i takiej, której nie potrafisz się sprzeciwić. Zostajesz skonfrontowany ze swoimi popędami, przede wszystkim seksualnymi, ale także z namiętnościami takimi jak zawiść lub żądza władzy, lub nałogi. (Warto zauważyć, że karta Diabeł została tak przetłumaczona, że oddaje pewien rodzaj wprawdzie trudnych, ale jednak zupełnie życiowych problemów, a nie jakieś metafizyczne i absolutne zło. W tym sensie enneagram oswaja Diabła!)

Enneagramowy typ nr 6: Szóstka - Niedowiarek

Szóstka jest typem lękowym, który nie ucieka przed lękiem, przeciwnie, nauczył się żyć w nieustannie zagrażającym, wrogim świecie. Dlatego programowo jest nieufny, nie dowierza ludziom, ich słowa interpretuje po swojemu, doszukuje się ukrytych kluczy i znaczeń. Patrzy innym na ręce. Jest czarnowidzem: zawsze spodziewa się gorszego obrotu wydarzen. Jest odporny na obietnice, reklamę, na wszelkie chwytliwe hasla. Nie daje sobie robić wody z mózgu. Widzi słabości i niedociągnięcia uznanych autorytetów i świętości. Pierwszy zobaczy, że "cesarz jest nagi". Wyczulony jest na wszelkie tabu, czyli na to, co inni czynią w ukryciu. Nadaje się do roli adwokata diabla, czyli tego, który wyszukuje złe strony tego, co przez innych uznawane jest za święte.

Karty enneagramowej Szóstki - Niedowiarka

Komfort Szóstki polega na wtajemniczeniu i uzyskaniu prawdy o kimś, dzięki czemu Szóstka zyskuje czyjeś intymne zaufanie. Dzięki niemu może "stać się jednym" z kimś drugim, przezwyciężyć rozdzielenie. W enneagramie jest to przejście do typu 9-Mediator. W Tarocie ilustracją tego procesu jest karta VI.Kochankowie.

VI. Kochankowie

Sens wg Enneagramu: Widząc świat i jego mieszkańców bez osłonek, takim jaki jest i jakimi oni są, zyskałeś czyjeś intymne zaufanie, które ci pozwala wejść z nim w najbliższy jaki może być kontakt, stopić się z nim w jedność. To początek stworzenia nowej całości. Karta ta oznacza przecież nie tylko małżeństwo, ale wszelką sytuację, kiedy zrazu osobni i rozdzieleni łączą się, by zapoczątkować nową całość. Ta całością według rysunku kart jest rodzina, ale też może być spółka, firma, stowarzyszenie czy nowe zjednoczone państwo.

W stresie Szóstka przechodzi na pozycję typu nr III - Wykonawcy. Stres obnaża słabości każdego enneagramowego typu. Siłą Szóstek jest ich ostrożność i rozsądek, ale ich słabością jest brak entuzjazmu koniecznego do tworzenia. Aby przejść do bardziej pozytywnego stosunku do świata, Szóstka musi zostać obdarta ze swoich ochronnych pancerzy. Ilustruje to karta XVI.Wieża.

XVI. Wieża

Upadają wielcy, ginie to co za bardzo się wyniosło, co przerosło swoją miarę. Ty tracisz swoje mechanizmy ochronne, swój "pancerz" - a pozbycie się tego pancerza jest bolesne. Jednak w perspektywie ta katastrofa zapowiada wyrównanie szans i możliwość budowania od nowa na polu, przez które przeszedł pożar. To szansa, by zacząć życie od nowa.

Enneagramowy typ nr 7: Siódemka - Epikurejczyk

Typ nr siedem jest lękowy, zbudowany na lęku - chociaż jawnie tego lęku po nim najmniej widać. Siódemki chronią się przed nieprzyjemnościami zapominając o nich. Widzą i wybierają to, co przyjemne, radosne i atrakcyjne. Uporczywie na świat patrzą przez różowe okulary. Żeby uniknąć ewentualnej porażki w czymkolwiek, zawsze mają przygotowane alternatywne warianty i wyjścia. Przez to myślą wielowątkowo i wielokierunkowo, "siedzą na wielu stołkach" i "trzymają wiele srok za ogony". Kolekcjonują miłe i poruszające wrażenia i szukają ich, w tym celu wyprawiają się w podróże i wciąż są w drodze, od jednej atrakcji od drugiej.

Karty enneagramowej Siódemki - Epikurejczyka

W komforcie Siódemka od gromadzenia wrażeń przechodzi do gromadzenia wiedzy. Co w enneagramie przesuwa ją w kierunku "naukowego" typu nr 5, Obserwatora. W Tarocie, paradoksalnie, ilustruje to karta XVII. Gwiazda. Na tej karcie wyprawę po wiedzę zilustrowano znaną metaforą gwiazdy jako przewodniczki. Naga dziewczyna jest metaforą duszy, rozumianej jako "iskra" tego, co w czyjejś osobowości jest najważniejsze i przewodnie. Taką duszę-istotę już starożytni Persowie wyobrażali sobie jako młodą i piękną kobietę i nazywali Daena. Lane przez nią strumienie wody symbolizują inspirację.

XVII. Gwiazda

Mniej gonitwy, mniej szaleńczej aktywności; przychodzi czas kontemplacji i obcowania ze światem u jego podstaw i źródeł. Twoim zadaniem jest zbadanie tego, co istotne, a zatem integracja wiedzy o świecie. Powinieneś/powinnaś odrzucić rutynę i nawyki, ponieważ to, co teraz ważne, jest nowe, delikatne i zjawiskowe. Karta zapowiada twórczy kontakt z przyrodą, z własną duszą i jej subtelnościami.

Stres dla Siódemki to bycie porwanym, kiedy przemożny strumień wydarzeń porywa płynącą w nim jednostkę, niszczy ją i porzuca samotną i słabą. W wyniku Siódemka staje się konserwatywną i drobiazgową, pilnującą elementarnych bytowych drobiazgów Jedynką-Perfekcjonistą. Proces ten, a raczej jego początek, ilustruje karta VII.Rydwan.

VII. Rydwan

Karta wróży sukces i tryumf, zarazem wzmożenie wrażeń aż do szczytu. Ale jednocześnie grozi ci "porwanie" - że nad tą samą falą energii, która przyniosła ci sukces, dłużej nie zapanujesz.

Enneagramowy typ nr 8: Ósemka - Szef

Ósemka to istota silna i polegająca tylko na swojej sile, nie wahająca się też czynić użytku z tej siły i pokazywać innym, kto tu rządzi. Ósemka aktywnie zabiega o własną wolność, o możność robienia tego, co chce, a dla osiągnięcia tego celu podporządkowuje sobie innych. Dlatego dostała przydomek Szefa. Ponieważ za nic ma względy należne innym i kocha łamać zasady i wyzywać innych, by jej sprostali, dostała drugie miano Skurczybyka. Ósemka-Szef-Skurczybyk to typ gniewny, który swój gniew objawia bez osłonek i z gniewu czerpie swoją siłę. Typową wadą Ósemki, a dla niej sensem życia, jest nieumiarkowanie: więcej, szybciej, gaz do dechy, emocje do szczytu.

Karty enneagramowej Ósemki - Szefa

W komforcie, czyli jako jednostka dojrzała i spełniona, Ósemka realizuje się jako opiekun chroniący innych i jako zwierzchnik większych ludzkich całości. Ilustruje to karta Księżyc, na której wilk, symboliczne groźne zwierzę o charakterze Ósemki staje się psem-stróżem, tytułowa zaś Luna zgodnie ze swoją astrologiczna symboliką, patronuje rodzinie i domowemu spokojowi.

XVIII. Księżyc

Sens wg Enneagramu: Mając środki i osobistą siłę, używasz ich, by stworzyć bezpieczną przestrzeń, w której ci, którzy znajdą się pod twoją ochroną i opieką, będą mogli rozwinąć swoje cenne, rzadkie i delikatne właściwości. Możesz też - nie myśląc o walce i staraniach - oddać się swoim marzeniom.

Stres dla Ósemki to (przykra, bolesna) konieczność podporządkowania się zasadom. W wyniku Szef staje się ledwie Obserwatorem (nr 5), a w Tarocie ilustruje to ósma karta, Sprawiedliwość.

VIII. Sprawiedliwość

Natrafiasz na okoliczności, w których twoja spontaniczność i samowola zderza się ze społecznymi zasadami. Musisz poddać się osądowi tych, którzy reprezentują wyższe, ogólnospołeczne i obiektywne racje - albo osądowi własnego sumienia.

Enneagramowy typ nr 9: Dziewiątka - Mediator

Dziewiątka, podobnie jak Ósemka i Jedynka, jest typem gniewnym, ale którego gniew nie kieruje się w określoną stronę, lecz przybiera postać nieokreślonego niezadowolenia - zagniewania na wszystko. Dziewiątki obrażają się na tych i na to, co wytrąca je z ich trwania. Nazwa Mediator oznacza, że uporczywie przebywają "w środku" (łac. in medio), nie idąc ani w prawo ani w lewo, nie przyłączając się ani do jednych ani do drugich; są stale "pomiędzy" i jak tylko mogą, nie podejmują decyzji - gdyż brakuje im wyczucia, dlaczego niby jeden wybór miałby być lepszy od drugiego. Ich właściwym stanem jest nieokreśloność. Z powodu jej niezdolności odróżniania tego co ważne od tego co nieważne, Wirpsza Dziewiątkę nazwał "gapą". Dziewiątki zapominają o sobie, a wraz z tym o własnych celach i preferencjach; nie wiedzą czego właściwie chcą. Już lepiej wiedzą, czego chcą inni, ale ceniąc sobie własną wolność, czyjeś wybory i propozycje przyjmują jako agresję na siebie. Mocną stroną Dziewiątek jest ich zdolność do wychwytywania ducha grupy, do wyrażania tego, co myśli ogół.

Karty enneagramowej Dziewiątki - Mediatora

W komforcie Dziewiątka przesuwa się na pozycję Trójki-Wykonawcy, co ilustruje karta XIX.Słońce. W stresie Dziewiątka przyjmuje cechy Szóstki-Niedowiarka, a odpowiednią kartą jest IX.Pustelnik.

Stres dla Dziewiątki polega na tym, że musi oderwać się od otaczających ją ludzi, których nacisku i "tłoku" nie cierpi, ale którzy z drugiej strony pozwalają jej jakoś się określić. Odchodząc od ludzi, wystawia się na konfrontację z tym, czym naprawdę jest, z prawdą o samym sobie.

IX. Pustelnik

Sens z enneagramu: Idziesz w samotność. Porzucasz ludzki zgiełk i tłok, który cię złościł, ale który dotąd był sensem twojego życia i utrzymywał cię w twoim kształcie. Jednocześnie stajesz oko w oko z uczuciem, które do tej pory cię omijało - z lękiem. Ale zaczynając się bać o siebie, poznajesz, kim naprawdę jesteś.

W komforcie Dziewiątka może się swobodnie "rozrastać", czyli gromadzić wiedzę, doświadczenie, twórcze dokonania; budować wokół siebie, powiększać swój świat. Dziewiątki w ogóle mają skłonność do bezkierunkowego rośnięcia. W wyniku może powstać przestrzeń, która jest ciekawa również dla innych i inni mogą "grzać się w słońcu" tej rozrośniętej osobowości. Przedstawia to karta IX.Słońce. W enneagramie oznacza to przejście do typu Trójki-Wykonawcy, gromadzącego zasługi.

XIX. Słońce

Karta przedstawia "cieplarniane warunki" w których małe i słabe, niedojrzałe istoty w przyspieszony sposób mogą być wychowane i wyedukowane.

Cztery karty poza-enneagramowe

W schemacie, który proponuję dla tych czterech kart, karty 0.Głupiec i XXI.Świat przedstawiają dwa szczególne stany - Oderwania i Pełni, a karty Koło Fortuny i Sąd Ostateczny przedstawiają przejścia lub drogi między tamtymi stanami:

XXI. Świat: oznacza stan Pełni, Całości, czyli integracji. Jej nazwa w istocie znaczy: Całość Świata.

0. Głupiec: to stan Oderwania, osobności i zagubienia, inaczej alienacji, kiedy jednostka ludzka lub inny pojedynczy byt cierpi, będąc czymś oderwanym od całości, a przez to słabym, niespełnionym, ułomnym, niezaradnym itd.

X. Koło Fortuny: droga od Pełni do Oderwania, więc negatywna ("stresowa"); droga upadku.

XX. Sąd Ostateczny lub Odrodzenia: droga od Oderwania do Pełni, więc pozytywna ("komfortowa") - droga odnowy i odrodzenia.

"Mitologia" tego schematu jest następująca: Karta XXI. Świat przedstawia stan pełni, czyli Całość Świata. W niej jest wszystko, ale to "wszystko" nie ma swojego indywidualnego wyrazu. Przeciwieństwo tego przedstawia karta 0. Głupiec, która wyobraża właśnie całkowitą szczegółowość, gdzie samotna jednostka jest "wrzucona" w obcy jej świat, z którym nie ma związku, jest całkowicie oderwana. To jest całkowite wygnanie z Pełni.

Droga od karty Świat (od Całości Świata) do Głupca (do stanu oderwania, wyobcowania, indywidualnej samotności itd.) jest procesem stresowym, i zilustrowana jest na karcie X. Koło Fortuny, gdzie Całość Świata jest przedstawiona jako "macierz bytu", przypadkowo i rozrzutnie rodząca indywidua i ich osobne życiowe przypadki. Jest to upadek, przy tym zupełnie pozbawiony sensu.

Karta XX.Sąd Ostateczny (lub: Odrodzenie) przedstawia drogę przeciwną: od wyobcowanego Głupca do jednoczącej i nadającej sens Całości Świata. W procesie tym ludzie łączą się: Głupiec był sam, natomiast w karcie Sąd wstają z grobów - symbolu oddzielenia i wyobcowania - trzy postaci, tworząc od razu społeczność, zaczynają "nowe życie", a prowadzi ich wysłannik "z góry", ów anioł trębacz, który nadaje sens ich nowemu bytowi.

Wojciech Jóźwiak

9 grudnia 2009

2009-12-11. Wojciech Jóźwiak. Cykl: Tarot