2009-03-24. Wojciech Jóźwiak. Cykl: Tarot

« Fala tarota SPIS ↓ Rozkład naturalny czyli dialog z chochlikami »

Czytaj w Czytelni

Wielkie Arkana według Wirpszy ! Do not copy for AI. Nie kopiować dla AI.


Krzysztof Wirpsza w Tarace...

Krzysztof Wirpsza zaczął w Tarace pisać cykl artykułów o dodekaedrze: znalezionej przez siebie strukturze geometrii pojęć, która (jak twierdzi) ma zawierać w sobie m.i. enneagram, system czakr i system Wielkich Arkanów Tarota. Napisał już trzy teksty o tym: w Tarace z lutego 09 i z marca 09:

# Dodekaedr: dwanaście czakr. Wprowadzenie do cyklu. Dwanaście aspektów wszechświata widzianego jako dwunastościan foremny

# Czakry pierwsza i druga. Mazur kajdaniarski, czyli tańcowało ciało z losem

# Czakry trzecia i czwarta. Karnawał zmysłów, czyli tańcowała maska z filtrem


Enneagram

System Wirpszy, w części dotyczącej kart tarota, mieści się w poniższej tabeli. Czym są czakry, na razie pomińmy - tym bardziej, że ja sam, znając tylko najczęściej wyliczanych 7 czakr(amów), jeszcze się z ich poszerzonym układem nie zapoznałem. Karty tarota, które Autor omówił do tej pory (do 23 marca 09) podkreśliłem boldem.


czakra punkt enneagramu aspekt stresu, karta... aspekt relaksu, karta...
I. Pierwszych sześć czakr, czyli dodekaedr mechaniczny
Pierwsza czakra enneagramowa Jedynka XI. Moc I. Mag
Druga czakra enneagramowa Dwójka XII. Wisielec II. Arcykapłanka
Trzecia czakra enneagramowa Trójka XIII. Śmierć III. Cesarzowa
Czwarta czakra enneagramowa Czwórka XIV Umiarkowanie IV. Cesarz
Piąta czakra enneagramowa Piątka XV. Diabeł V. Arcykapłan
Szósta czakra enneagramowa Szóstka XVI. Wieża VI. Kochankowie
II. Drugich sześc czakr, czyli dodekaedr metafizyczny
Siódma czakra enneagramowa Siódemka VII. Rydwan XVII Gwiazda
Ósma czakra enneagramowa Ósemka VIII. Sprawiedliwość XVIII. Księżyc
Dziewiąta czakra enneagramowa Dziewiątka IX. Pustelnik XIX. Słońce
Dziesiąta czakra (czakra tonala) X. Koło Fortuny XX. Sąd Ostateczny
Czakry naguala:
Jedenasta czakra - 0. Głupiec
Dwunasta czakra - XXI. Świat

© Krzysztof Wirpsza, Dodekaedr: dwanaście czakr. Wprowadzenie do cyklu, 23.02.2009


Idea jest taka, że jedna karta odpowiada jednej linii łączącej dwa punkty enneagramu. Przypomnę najszybciej, że enneagram składa się z 9 punktów, które obrazowo przedstawia się na kole. Punkty te zwykle interpretowane są jako typy psychiczne, typy osobowości - ale enneagramiści wierzą, że ich sens jest znacznie szerszy. W każdym razie każdy z nas "należy" do jednego z tych typów lub "jest" jednym z tych typów. Inni ludzie też mają swoje punkty enneagramu; należą także do tych punktów bohaterowie literaccy lub filmowi (np. Harry Potter jest 5-Obserwatorem; Piątką jest też Amelia z filmu pod tym tytułem), bogowie mitologiczni (Zeus i Herakles są typem 8-Szefa, Afrodyta to 2-Dawca, czy raczej Dawczyni; ale mściwa i nieprzystępna Artemida to 4-Tragiczny Romantyk) i chyba wszelkie postaci mające swój charakter, więc także stereotypowe charaktery narodowe: Anglicy są 5-Obserwatorami, Rosjanie 1-Perfekcjonistami-Zuchami, Niemcy (ale i Żydzi też!) to 6-Adwokaci Diabła. Długo by o tym opowiadać... W artykule w Tarace pt. "Enneagram planet" próbowałem do punktów enneagramu przypisać planety.


enneagram.gif


Niebieskie są nazwy punktów-typów wg Helen Palmer (z jej książki "Enneagram", wyd. Santorski &Co 1994, nakład dawno sprzedany), zielone - według K. Wirpszy.

Uwaga: numery typów enneagramu nie mają nic wspólnego z numerologią!


Przejścia w relaksie i w stresie

W enneagramie poszczególne jego punkty łączy się liniami (ze strzałkami), które oznaczają PRZEJŚCIA tych punktów w inne. Doktryna enneagramu powiada bowiem, że każdy typ w stresie przechodzi w typ inny, i w relaksie przechodzi w inny.

Czyli, inaczej, każdy typ enneagramu ma swoje dwa sposoby zachowania, dwa sposoby radzenia sobie w życiu. Jeden sposób na "ciężkie czasy", i to jest właśnie jego punkt stresu, czyli punkt enneagramu, w który on przechodzi, kiedy źle się dzieje, kiedy jest poddawany naciskom. I drugi sposób jest na "wakacje", kiedy można sobie pofolgować, kiedy można żyć tak i robić to, co się chce. To jest punkt relaksu.

Przykładowo, Ósemka-Szef ma swój punkt relaksu w Dwójce-Dawcy, a punkt stresu w Piątce-Obserwatorze. Co oznacza, że Szef, czyli osobowość władcza, niezależna i skupiona na "ustawianiu" sobie ludzi, w warunkach komfortu, kiedy może sobie na to pozwolić, staje się dobrym wujaszkiem, który się realizuje dając prezenty i przychylając nieba swoim faworytom - czyli przejmuje cechy Dwójki-Dawcy. W odwrotnej zaś sytuacji, kiedy się wali-pali, taka władcza osobowość za wszelką cenę stara się zachować niezależność, chłodny ogląd sytuacji i logiczno-racjonalne kontrolowanie sytuacji. Ważny staje się schemat i zapamiętana instrukcja, a nie np. poryw serca lub zdanie się na intuicję - czyli właśnie to, co charakterystyczne dla Piątek-Obserwatorów.


Wracając do kart tarota (Wielkich Arkanów) według Wirpszy, kolejne z nich przedstawiają - jako ideę - pewien punkt-typ enneagramu w stanie stresu lub przeciwnie, relaksu, kiedy zgodnie powyższą zasadą, typ ów przechodzi w inny.


Jedynka-Perfekcjonista w relaksie czyli karta I. Mag

W relaksie Jedynka (Perfekcjonista-Zuch) przechodzi w Siódemkę: Epikurejczyka lub Lekkoducha. Jedynka to typ, który w świecie widzi obowiązujące, bezwyjątkowe reguły, które nie wymagają wyjaśnienia. Jedynka odruchowo wie, jak jest dobrze, jak trzeba postępować, czego się trzymać - tak ma być i już. Jedynka wie, że ma rację! Dyskutowanie z Jedynką jest bardzo niewdzięcznym zadaniem. Dla Jedynki rzeczywistość nie nasuwa wątpliwości: przecież dobrze wiadomo, jak wszystko "ma być", i ta wiedza dla typu nr 1. jest źródłem jego niespożytej siły.

Kiedy 1-Perf. relaksuje się, pozwala sobie na rozrywkę, na bawienie grą możliwości - przy czym zwykle są to proste, niewyrafinowane rozrywki, w których jednoczy się z podobnymi sobie. Tarotowy I. Mag jest taką jarmarczną postacią, kuglarzem, który prezentuje rozrywkę "ludowo-ludyczną", należy więc do typu 7-Epikurejczyk - jednak zarazem zachowuje cechę właściwą 1-Perfekcjonistom: ich praktyczną sprawność, rzemieślniczą zręczność rąk. Ta karta bywała podobno zwana "Szewcem", a szewc, zarówno realny jak i mitologiczno-archetypowy, jest właśnie 1-Perfekcjonistą, tym bardziej że wyznaje rdzennie "jedynkową" zasadę: trzymaj się szewcze kopyta!


Jedynka-Perfekcjonista w stresie czyli karta XI. Moc

W stresie Jedynka  (Perfekcjonista-Zuch) przechodzi w Czwórkę (Tragicznego Romantyka). W polskiej literaturze piękną i typową postać zestresowanego w najwyższym stopniu Tr. Romantyka przedstawił Adam Mickiewicz (który sam był typowym Tr. Romantykiem) w postaci Konrada, który w swym locie ducha - Wielkiej Improwizacji, "Dziady" cz. III - usiłuje zakląć Boga i przywołać siły szatańskie, aby zyskać nadludzką MOC, konieczną dla sprostania skrajnej sytuacji i skrajnemu zadaniu, przed którym oto został postawiony.

Dokładnie to narysowano na karcie X. Moc: oto młoda niewiasta pogramia lwa. Ów zwierz uosabia tamte nad-ludzkie lub pod-ludzkie siły konieczne dla sprostania stresującej sytuacji. Spokój kobiety przy lwie obrazuje to, że I-Perfekcjoniści idą na taką "wojnę" z całym spokojem kogoś, kto przeświadczony jest, że jego droga jest jedynie słuszna i że "tak trzeba" - i "nic to" - jak powiedział literacka Jedynka, Wołodyjowski, zstępując do lochów Kamieńca by tam się tragicznie-romantycznie wysadzić w powietrze.


Dwójka-Dawca w relaksie czyli karta II. Papieżyca (Arcykapłanka)

Dwójka Dawca lub "po Wirpszowemu" Pieszczoch, to typ którego główną życiową strategią jest dawanie innym, by od nich też w zamian coś uzyskać, co czyni przy tym chytrze, bo daje tylko tym, od których spodziewa się coś dostać, a niepożytecznych goni. Jego talentem jest dobre rozpoznawanie ludzkich potrzeb i zaspokajanie ich w porę.

W relaksie Dwójka przechodzi w Czwórkę, a czwórka (Tragiczny Romantyk albo Maruda) w tym relaksowym aspekcie, to ktoś, kto oddaje się wyrafinowanym poszukiwaniom z odcieniem ekscytującego dreszczyku. Ekscytująca tajemnica, świat zagadek - to jest właśnie karta nr II.


Dwójka-Dawca w stresie czyli karta XII. Wisielec

W stresie 2-Dawca przechodzi w 8-Szefa zwanego też Twardzielem lub (Wirpsza) Skurczybykiem. Dotychczasowy spełniacz ludzkich życzeń w sytuacji kiedy czuje się zagrożony, bierze ich "za twarze". Sama Dwójka odczuwa to i przeżywa tę przemianę jednak inaczej: wierzy ona i czuje mianowicie, że oto poświęca się dla dobra innych. A ten powieszony za nogę facet z karty nr XII jest właśnie taką dobrowolną ofiarą, dobrowolnie się poświęcającym dla innych, dla "wspólnej wyższej sprawy".


Trójka-Wykonawca ("Gwiazdor") w relaksie czyli karta III. Cesarzowa

Typy enneagramu Krzysztof Wirpsza dzieli na te od racji i te od maski. 1-Perfekcjonista tym się charakteryzował, że miał rację. 3-Gwiazdor z satysfakcją obnasza swoją maskę - albo tej maski, w której dopiero będzie sobą, właśnie pożąda i poszukuje. Kiedy próbowałem dopasować planety do punktów enneagramu, do Trójki pasowało mi Słońce, a jeszcze bardziej znak Słońca - Lew. Jak zodiakalne Lwy, tak właśnie enneagramowe Trójki łakną odnosić sukcesy, wygrywać i być za to podziwiane, oklaskiwane i nagradzane. Społeczne role-maski, te satysfakcjonujące, przyrastają im do twarzy i stają się ich twarzami: Trójki serio uważają się za "panów radców" i "panie profesor".

W relaksie Trójka przechodzi w Szóstkę-Adwokata Diabła, z jej kwestionowaniem wszystkich ogólnie przyjętych oczywistości. Ktoś taki nie może już brać serio wszystkich form, etykiety i sztuczności dworskiego życia. Co zgadza się z tym, że tarotową Cesarzową przedstawia się zwykle na łonie przyrody, zanurzoną w autentyczności, a nie w nadwornych "maskach".


Trójka-Wykonawca w stresie czyli karta XIII. Śmierć

W stresie ta zwyciężająca we wszelkich zawodach i kastingach Trójka przechodzi na pozycję Dziewiątki-Mediatora, czyli, zestresowana, powalona biedą, przyjmuje strategię oportunizmu, płynięcia z prądem, stania się szarą myszą wśród szarych myszy. W wersji skrajnej oznacza to jakiś psychiczny rozkład na elementy, dezintegrację - co właśnie oznacza karta XIII. Śmierć.


Czwórka-Tragiczny Romantyk w relaksie czyli karta IV. Cesarz

4.Tr. Rom. w wersji relaksowej to członek rzadkiej elity, który z wysokości ogląda świat i ocenia innych. Jako punkt enneagramu przechodzi on w Jedynkę-Perfekcjonistę, czyli - w tym aspekcie - w jakiegoś siłacza-atlasa, dzięki aktywności i poglądom którego jeszcze świat jako tako się trzyma. Co dobrze zgadza się z przesłaniem karty Cesarz.


Czwórka-Tragiczny Romantyk w stresie czyli karta XIV Umiarkowanie

4. Tr. Rom. w stresie przechodzi w Dwójkę Dawcę, co oznacza, że usilnie szuka, jak się wkupić w czyjeś łaski, jak sobie zasłużyć - wysłużyć u innych - swoje dalsze istnienie. Krzysztof Wirpsza o karcie Umiarkowanie pisze, że dosłownie przedstawia ona czynność wybierania, selekcjonowania, oddzielania tego co właściwe od niewłaściwego. Zadanie Tragika-Romantyka w zagrożeniu przy przejściu na pozycję dawcy, polega jednak na tym, żeby coś dać innym (by w zamian dostać ich pomoc) - ale kiedy samemu, właściwie, nic się już nie ma. Tak też można patrzeć na kartę nr XIV: zawiera się w niej taka właśnie ostrożność, umiar, skromność, poprzestawanie na małym, asceza wręcz.


Nowy punkt widzenia

Wspomniałem wyżej tylko te karty, które do tej pory opisał Krzysztof Wirpsza. Jego system daje nowy, świeży i miejscami rewelacyjny punkt widzenia: karty widziane przez pryzmat enneagramu nabierają nieznanych wcześniej wielowymiarowych głębi! To zresztą nie wszystko: w nowym obrazie kart należałoby jeszcze wziąć pod uwagę "jądrowe" elementy enneagramu, czyli jego podstawowe negatywne emocje: gniew, wstyd-niedowartościowanie i lęk (czyli "wkurwienie, obciach i cykor", patrz mój artykuł obciach.htm) - związane z trzema głównymi, ssaczymi jeszcze instynktami: obrony terytorium, społecznej hierarchii i ucieczki przed drapieżcą. Na przykład, okazuje się, że karta III. Cesarzowa zawiera przejście od wstydu do lęku. Kto by to odgadł?

Tarotowy model enneagramu łączy karty w opozycyjne pary: ponieważ jeśli pewna karta odpowiada przejściu pomiędzy dwoma punktami enneagramu, to jeśli odwrócimy strzałkę tego przejścia ze stresu na relaks lub odwrotnie, otrzymamy inną kartę.

Wśród omówionych wyżej kart tak już mieliśmy: karta XI. Moc odpowiada stresowemu przejściu od punktu 1-Perfekcjonista do 4-Tragiczny Romantyk; natomiast karta IV. Cesarz odpowiada przeciwnemu przejściu: w relaksie od punktu 4-Tragiczny Romantyk do 1-Perfekcjonista. Zatem Moc i Cesarz są opozycyjne, podobnie jak np. w znakach zodiaku opozycyjną parę stanowią Skorpion i Byk.


Nowa i nieznana kraina tarotowa otwiera się w tym miejscu!


Wojciech Jóźwiak, 23 marca 2009


2009-03-24. Wojciech Jóźwiak. Cykl: Tarot

« Fala tarota SPIS ↓ Rozkład naturalny czyli dialog z chochlikami »

Do not feed AI...
Don't copy for AI. Don't feed the AI.
This document may not be used to teach (train or feed) Artificial Intelligence systems nor may it be copied for this purpose. (C) All rights reserved by the Author, Wojciech Jóźwiak.

Nie kopiować dla AI. Nie karm AI.
Ten dokument nie może być użyty do uczenia (trenowania, karmienia) systemów Sztucznej Inteligencji (SI, AI) ani nie może być kopiowany w tym celu. (C) Wszystkie prawa zastrzeżone przez Autora, którym jest Wojciech Jóźwiak.